Powodzie opadowe
Powodzie te /nazywane również letnimi/ spowodowane są intensywnymi opadami
deszczu. Ich przebieg oraz zasięg zależą od charakteru deszczu.
Najgwałtowniejsze lecz jednocześnie o stosunkowo niedużym zasięgu są powodzie
wywołane deszczami na walnymi /tzw. "oberwanie chmury"/. Deszcze te mają
charakter lokalny i występują częściej w obszarach górskich i podgórskich,
rzadziej na obszarach nizinnych. Występują w okresie 7 - IX, a ich nasilenie
przypada na miesiące lipiec – sierpień.
Zdecydowanie szerszy zakres oraz większe skutki mają powodzie wywołane
deszczami frontalnymi lub rozlewnymi. Mogą one obejmować znaczne obszary kraju
/nawet całe dorzecza/ i to zarówno doliny rzeczne, jak i obszary /doliny/
bezodpływowe. Przykładem takich powodzi są powodzie z lat: 1934, 1960, 1970 oraz
1980r. Przy czym powódź w 1980 r. objęła swym zasięgiem bardzo rozległe
przestrzenie, w tym również tereny rolnicze położone w dolinach bezodpływowych
na nizinnych obszarach Polski.
Powodzie roztopowe
Powodowane są gwałtownym topnieniem pokrywy śnieżnej, często potęgowanym
nagłym ociepleniem i opadami deszczu. Ich zasięg terytorialny jest duży.
Przebieg wezbrania uzależniony jest od grubości pokrywy śnieżnej oraz warunków
meteorologicznych w okresie tajania śniegu. Przykładem są powodzie w 1958 i 1979
r. w dorzeczu Narwi, kiedy to zasoby wody w pokrywie śnieżnej odpowiadały 200
-250 mm wysokości opadu. Najgroźniejsze powodzie roztopowe występują w rzekach
nizinnych, a szczególnie w dolnym biegu Wisły i Odry oraz Warty.
Powodzie zatorowe
Powodzie zatorowe /wg klasyfikacji Lambore - zimowe/ dzielą się na: zatorowe
- lodowe i zatorowe – śryżowe. Różnią się one nie tylko genezą powstawania, ale
lokalizacją, zasięgiem, porą występowania i towarzyszącymi im warunkami.
Odmienne są również sposoby przeciwdziałania oraz zwalczania zatorów śryżowych i
lodowych.
Przyczyną zatorów śryżowych jest wielkie nasilenie tworzenia się lodu dennego
i śryżu, który wpływając pod istniejącą pokrywę lodową może tak zmniejszyć
przepustowość koryta, że spowoduje spiętrzenie wód dopływających. Przykładem
może być tutaj katastrofalna powódź na Wiśle w rejonie Płocka w zimie 1982 r.
spowodowana zatorem śryżowym, którego czoło uformowało się w zbiorniku
Włocławskim.
Polska położona jest na styku oddziaływania klimatów morskiego i
kontynentalnego, co powoduje stosunkowo częste zmiany temperatury w okresie
zimowym. To sprawia, że Odra i Wisła należą do rzek bardzo podatnych na
tworzenie się śryżu.
Zatory lodowe są powodowana zablokowaniem lub ograniczeniem przekroju koryta
rzeki przez nagromadzoną krę. Te zjawiska występują na rzekach polskich
stosunkowo często, /sprzyja temu kierunek biegu rzek z południa na północ, czyli
z rejonu cieplejszego do chłodniejszego/, jednakże dzięki odpowiednim akcjom
ochronnym nie powodują one na ogół w ostatnich latach większych strat.
Powodzie sztormowe
Powodzie sztormowe mają stosunkowo mały zasięg występowania. Wywołane są
silnymi wiatrami /7- 8°B/, wiejącymi w kierunku lądu, które powodują spiętrzenie
wód Bałtyku. Powodziami tymi zagrożone są obszary wybrzeża morskiego oraz doliny
ujściowych odcinków rzek. |